Salduz in België

Al weken voeren het Openbaar Ministerie, de politie en de Standaard campagne tegen de ‘Salduz-wet’, die, grof gezegd, onder meer inhoudt dat een verdachte na arrestatie in principe recht heeft op bijstand door een advocaat bij het verhoor. (Als compensatie krijgt de onderzoeksrechter overigens de mogelijkheid om de aanhoudingstermijn meteen met 24 uur te verlengen.)

De krant leverde al koppen als ‘Salduz-wet jaagt overheid vanaf volgend jaar op kosten’, ‘Politie ziet Salduz-wet niet standhouden’, ‘”Salduz” leidt tot straffeloosheid’, ‘”Vrijgeleide voor criminelen”’, met als uitsmijter uiteraard een interview met de blijkbaar onvermijdelijke demagoog Brice De Ruyver.

Wat hopen zij hier eigenlijk mee te bereiken? Dat de wet niet wordt uitgevoerd? Dat zal niet gebeuren. Het recht op juridische bijstand bij het politieverhoor is inmiddels vaste rechtspraak van het EHRM, het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (sinds de zaak-Salduz uit 2008; tijd zat om een systeem van rechtsbijstand bij het verhoor op te zetten). Het Europees Parlement en de Commissie hebben bovendien de voorschriften in een Richtlijn gegoten, die dus verplicht door de lidstaten moest omgezet worden in wetgeving.

Aardig is om even te kijken naar overweging 34 (Subsidiarity principle) van de toelichting bij het toenmalige voorstel van Richtlijn. Daarin wordt aangegeven waarom de bescherming van de rechten van verdachten tijdens het verhoor niet kan overgelaten worden aan de lidstaten zelf: The objective of the proposal cannot be sufficiently achieved by Member States alone, since there is still significant variation in the precise method and timing of the right of access to a lawyer in criminal proceedings across the European Union. As the aim of the proposal is to promote mutual trust, only action taken by the European Union will establish consistent common minimum standards that apply throughout the whole of the European Union. The proposal will approximate Member States’ procedural rules regarding the time and manner of access to a lawyer for suspects and accused persons and for persons subject to an EAW (Europees aanhoudingsbevel), the aim being to enhance mutual trust. The proposal therefore complies with the subsidiarity principle.

Wie dacht dat het wantrouwen van de Commissie alleen gold ten aanzien van Italië, Griekenland of het ex-Oostblok, think again: België moet blijkbaar net zo goed gedwongen worden tot een correcte uitvoering van de EHRM-rechtspraak.