Dertien miljoen Europeanen zouden afhankelijk zijn van voedselbanken in hun land. Jaarlijks levert de EU zo’n 175.000 ton voedsel aan de lidstaten ter ondersteuning van die banken, maar dat hulpprogramma komt nu in het gedrang door een beslissing van het Hof van Justitie, in Luxemburg.
Al meer dan vijftien jaar bestaat in EU-verband het PEAD-programma. Dat programma was opgezet in het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid om de landbouwoverschotten op een zinvolle manier te verwerken (o.m. de legendarische boterberg en melkplas). De bedoeling was ook op die manier een bijdrage te leveren aan de voedselzekerheid in Europa. In de loop van de jaren echter werden de landbouwoverschotten kleiner, en ook binnenlands gingen de supermarkten blijkbaar efficiënter om met de verwerking van voorraden (al zou je daaraan twijfelen als je de recente cijfers ziet over de hoeveelheden voedsel die jaarlijks worden weggekieperd). Om de zo ontstane tekorten aan te vullen ging de EU zelf voedsel aankopen om dat naar de voedselbanken te verdelen. Het jaarlijkse budget dat voor dit hulpprogramma wordt ter beschikking gesteld bedraagt momenteel zo’n vijfhonderd miljoen euro, maar door het verbod van het Hof van Justitie op die extra aankopen zou vanaf nu nog maar een vijfde van het aanbod van vorig jaar beschikbaar worden. GroenLinks vroeg deze week in het Europees Parlement om een overgangsprogramma en om een nieuw Europees programma voor armoedebestrijding. De Commissie zou die oproepen steunen.
België maakt gretig gebruik van PEAD. Het ontvangt zo’n vijfduizend ton voedsel uit dit hulpprogramma, oftewel 41% van wat binnenlands door de voedselbanken verdeeld wordt. Nog negentien andere van de zevenentwintig EU-lidstaten doen een beroep op PEAD, soms behoorlijk substantieel (bv. Polen 91%, Italië 69%, Hongarije 84%, Frankrijk 34%). Nederland weigert al jaren een aanvraag te doen voor voedselsteun. Recent nog verklaarde staatssecretaris Bleker dat voedselhulp geen onderdeel is van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en dat het overigens helemaal geen zaak is voor de EU, aangezien sociaal beleid uitsluitend de verantwoordelijkheid is van de lidstaten.
Pour la petite histoire, in juni nog was GroenLinks er ook geen voorstander van dat Nederland een beroep zou doen op PEAD. Europarlementslid Marije Cornelissen zei toen: “Laat Nederland eerst maar eens de zwaksten ontzien in het kabinetsbeleid, voordat het overgaat tot voedselhulp uit de EU. Nederland heeft daar een verantwoordelijkheid als rijkste lidstaat.”
