Thom Holterman: 'Anarchisme, Klassiek En Modern'

"In het Franse anarchistische weekblad Le Monde libertaire (nr. 1695 van 17-25 januari 2013) treft men een artikel aan van Brian Morris over de geschiedenis van de libertaire beweging. Aan het eind maakt hij gewag van moderne vormen van anarchisme. Een aantal van die vormen wordt door hem afgewezen. De vraag is dan of afvalt wat zich als ‘modern’ aandient.

Voor het beantwoorden van die vraag is het interessant ook te kijken naar een bijdrage van Hugo Durieux getiteld ‘Subsidiarity, Anarchism, and the Governance of Complexity’, ..."

Thom Holterman op het blog  Libertaire orde:

"De twee besproken bijdragen verschillen aanmerkelijk van elkaar. Maar ik zie ze in de vorm van de twee helften van een zandloper wel degelijk op elkaar passen. Morris ontwikkelt uit het klassieke anarchisme enkele toetsstenen en kritiseert van daaruit hetgeen allemaal onder ‘modern’ anarchisme wordt gebracht, om daarna een selectie te maken. Durieux bespreekt een aantal moderne vormen van bestuurstheoretische aard (en het eraan gekoppelde jargon) en weegt dan de binnen die vormen ontwikkelde bestuursgedachten aan de hand van klassiek anarchistische elementen (die gelijklopen met die van Morris).

In eerste instantie lijkt het dan dat die bestuurstheoretische gedachten verwijzingen naar het anarchisme opleveren, maar bij nader inzien wordt dat verworpen. Er wordt namelijk niet aan het anarchisme intrinsieke voorwaarden wordt voldaan, zoals die van het antikapitalisme. Daarmee wordt duidelijk dat ook hier niet ‘moderniteit’ de reden is om tot verwerping te besluiten. Het draait om het soort intrinsieke ‘missie’ en die van het anarchisme is fundamenteel anders dan die van het kapitalisme.

Dat laatste heeft (nog steeds) de overhand. In dat licht zal het anarchisme een functie van kritische theorie vervullen, waarin tegelijk prefiguratieve elementen worden getransporteerd die de ‘moderniteit’ voorbij zullen streven. Of zeg het in de woorden van de Duitse anarchist Uwe Timm: ‘De anarchisten kunnen heden niet meer voor een revolutie werken zoals vroeger mogelijk was, maar wel kunnen zij permanent aan een vrijheidslievende en sociale evolutie hun krachten geven’ (Timm in augustus 1964 in een toespraak op Internationale conferentie van Anarchisten te Bückeburg; opgenomen in Recht voor Allen, 1965, nr. 574)."

De volledige tekst van Holterman hier: http://libertaireorde.wordpress.com/2013/01/31/anarchisme-klassiek-en-mo...

 

subsidiarity, anarchism, and the governance of complexity

 

"In the first chapter, Hugo Durieux analyses the current debates around the principles of subsidiarity and multi-level governance as a way to capture and cope with complexity. He points out that these concepts have some similarities with the classic anarchist theories about the construction of federated societies and decision-models. This allows Durieux to draw attention to similarities and differences between the two schools, and to related criticisms and pitfalls that both anarchism and multi-level governance may encounter (cf. Hardt and Negri's discussion of imperial control). To give just one example, Durieux aptly observes that contemporary governments as Italy's second Berlusconi-government (2001-2005) and Cameron's Conservative-Lib-Dem Government have decentralized and further privatized responsibilities (e.g. on education, health, local policing), while at the same time cutting budgets. This kind of subsidiarity would clearly not enhance basic democracy. Durieux offers many more new intriguing questions than answers. But this will allow the reader to approach the other contributions with a much wider perspective, and as she or he will notice much .of the questions raised by Durieux reappear in more concrete shapes elsewhere."

Jan Loisen & Ferdi De Ville (2012), 'Introduction', in Subsidiarity and Multi-Level Governance, Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten, Contactforum 12 October 2011, 10.

 

Hier, met vriendelijke toestemming van de uitgever, mijn openingsbijdrage 'Subsidiarity, Anarchism and the Governance of Complexity', in Subsidiarity and Multi-Level Governance, 15-26.

 

 

 

 

Communisme 1

 

Om uit de impasse rond het gebruik voor antikapitalistische doeleinden van de term ‘democratie’ te geraken, stelt Jodi Dean voor om ‘communisme’ in eer te herstellen (zie http://durieux.eu/blog/jodi-dean). Een van haar argumenten is dat de term alweer in de theoretische discussies is teruggebracht door o.m. Slavoj Zizek en Hardt & Negri (zie ook http://durieux.eu/content/radicale-subsidiariteit-24-april-2012 op deze site).

Belangrijker is echter dat de ‘communisme’ de enige term is die volgens Dean ‘no to capitalism’ zegt. “No matter what, if people say that they are communist, you know that they are against private property [?-hd] and the private ownership of the means of production and for the people’s control over these means.”

Wanneer Dean ook pleit voor een (eer)herstel van de idee van communistische partijen, stelt Krisis de vraag of deze partijen niet een ietsiepietsie de geschiedenis tegen zich hebben wanneer het gaat om bureaucratische verstarring of de repressieve houding tegenover anarchistische stromingen.

Nou nee, denkt Dean. Zij heeft net de ‘April-stellingen’ van Lenin gelezen, en daarin schrijft hij lovend over de sovjets, de arbeidersraden. Nu, de April-stellingen (‘Over de taken van het proletariaat in de tegenwoordige revolutie’) dateren van april 1917, enkele maanden dus na de februarirevolutie waarin de tsaar werd verdreven, maar nog een half jaar vóór de oktoberrevolutie, waarin de bolsjewistische partij streeft naar de instelling van een communistisch staatssysteem. Vandaag is er echter voldoende betrouwbare geschiedschrijving verschenen die aantoont dat al gauw na 1917 de sovjets ondergeschikt werden gemaakt aan het partijapparaat, en dat de anarchistische stromingen in o.m. Rusland en Oekraïne met grof geweld werden onderdrukt door de communistische partij.

Dean zegt verder: “I think it is really time to get out of that Cold War mentality that lets us reduce everything to one kind of bureaucratic Stalinist party as if that were the only thing that a Communist party ever was.” Hmm, niet erg overtuigend wanneer het erom gaat de anarchistische kritiek te weerleggen dat de partij juist een organisatie is die van bovenuit opgelegd wordt. Volgens anarchisten is de (communistische) partij er juist intrinsiek op gericht een bureaucratisch apparaat te ontwikkelen dat een machtsmonopolie nastreeft.

Er moeten betere argumenten zijn om een herwaardering van de term ‘communisme’ te onderbouwen.

 

Jodi Dean

“For the left to be able to make a break we have to speak a language that is not already the one we’re in”, political scientist Jodi Dean states in an interview in Krisis – Journal for contemporary philosophy. What she’s referring to are the contemporary calls for more ‘direct democracy’, as an alternative for the worldwide failing electoral regimes of representative or even participatory democracy. Calls for democracy, without asserting the class basis of societies, only lead to a reinforcement of what she calls ‘neoliberal fantasy’. “... democracy is a kind of ambient milieu, it’s the air we breathe, everything is put in terms of democracy nowadays. [-] ... the rhetoric of democracy is particularly strong now in the way in which it is combined with the form of capitalism I call ‘communicative capitalism’, where ideals of inclusion and participation, of making one’s voice heard and one’s opinion known are also used by T-Mobile and Apple. Participation ends up being the answer to everything.”

However, since the rise of post-structuralism we know: as far as reality is discursive, any critical discourse will participate in the construction of the world it describes or criticizes. A discourse that positions itself in contradiction to a dominant structure is already integrated in the discontinuity and complexity of existing discourses. For the Internationale Situationniste this was the main question: is a resistance possible that cannot be recuperated in the society of spectacle?

Guy Debord’s answer was: “It is obvious that no idea can lead beyond the existing spectacle, but only beyond the existing ideas on the spectacle”. And so yes, criticism can be spectacularized or commodified by separating it from the practice it advocates and placing it in the petrified ahistoricism of the spectacle, as philosopher Sadie Plant once wrote, but this does not mean that there is no possibility of using these constructions to think beyond the ends to which they are presently employed, if one acknowledges the historical consciousness of the possibility of their authentic realisation. [A bit problematic, this last part of the sentence, since it would imply that there exists something like an authentic realisation – but that’s another story.]

Accepting that the language and values with which criticism is expressed are defined by the existing social and discursive relations only enforces the need for a critical attitude to all existing conceptualisations and values, since these are necessarily the tools with which the existing reality must be undermined and which must be used against the structures within which they have developed. And Jodi Dean’s suggestion of a renewed use of the term ‘communism’ is not really convincing when it comes to deciding between choosing “a language that is not already the one we’re in” or a terminology that is enclosed “in the construction of the world it describes or criticizes”.

See the next contribution on this blog.

Banalités de base

«  Survivre nous a, jusqu’à présent, empêchés de vivre. C’est pourquoi il faut attendre beaucoup de l’impossibilité de survie qui s’annonce désormais avec une évidence d’autant moins contestable que le confort et la surabondance dans les éléments de la survie nous acculent au suicide ou à la révolution. »

Voilà ce qu’écrivit Raoul Vaneigem en 1962 dans internationale situationniste n° 7. Le petit paragraphe 6 dont ces phrases forment la conclusion, commence ainsi : « Il faut comprendre la fonction de l’aliénation comme condition de survie dans ce contexte social. Le travail des non-possédants obéit aux mêmes contradictions que le droit d’appropriation particulière. Il les transforme en possédés, en fabricants d’appropriation et en auteurs de leur propre exclusion mais il représente la seule chance de survie pour les esclaves, les serfs, les travailleurs, si bien que l’activité qui fait durer l’existence en lui ôtant tout contenu finit par prendre un sens positif par un renversement d’optique explicable et sinistre. Non seulement le travail a été valorisé (…) mais, très tôt encore, travailler pour un maître, s’aliéner avec la bonne conscience de l’acquiescement, est devenu le prix honorable et à peine contestable de la survie. La satisfaction des besoins élémentaires reste la meilleure sauvegarde de l’aliénation, celle qui la dissimule le mieux en la justifiant sur la base d’une exigence inattaquable. L’aliénation rend les besoins innombrables parce qu’elle n’en satisfait aucun; aujourd’hui, l’insatisfaction se mesure au nombre d’autos, frigos, TV : les objets aliénants n’ont plus la ruse ni le mystère d’une transcendance, ils sont là dans leur pauvreté concrète. Le riche est aujourd’hui celui qui possède le plus grand nombre d’objets pauvres. »

Tiens, justement aujourd’hui se tenait à Bruxelles le colloque Stilte werkt, offert à tous ceux et celles qui « désirent intégrer le silence, le délai et la simplicité dans leur propre vie et dans la société entière ». Bref, un colloque sur la richesse qu’est devenue le silence, cette « qualité rare ».

Administratieve sancties

Rotterdam is een van de eerste steden die, in het midden van de jaren 1980, begon met een systeem van stadswachten (nu: Stadstoezicht). Hun taak bestond vooral in het handhaven van gemeentelijke regelgeving op het gebied van fout parkeren, fiscale parkeerovertredingen, wildplassen en andere vervuiling (medeburgers die met hun honden straten en pleinen komen bevuilen). Sinds 2009 kunnen zij ook bestuurlijke strafbeschikkingen uitschrijven (in België: gemeentelijke administratieve sancties – zgn. gas) en mogen zij een beperkte mate van geweld gebruiken.

In België is er de laatste maanden veel te doen over de wildgroei aan overtredingen waarvoor gemeenten een administratieve sanctie (overlastboete) opleggen. Zo somt bijvoorbeeld het politiereglement van Hasselt niet minder dan 164 mogelijke gas-overtredingen op. Dat gaat van “dozen moeten gedragen worden en niet gesleept, op de grond geplaatst worden en niet geworpen” tot “het is verboden een telefooncel te gebruiken voor een ander doel dan waarvoor de ruimte bestemd is”. (Hebben ze daar nog telefooncellen, in Hasselt? Dat is dan weer wel een goed punt.)

Op vraag van de gemeenteraad voerde de Rekenkamer Rotterdam in 2011 een onderzoek uit naar de werking van de dienst Stadstoezicht. Het resultaat ervan is lichtelijk ontluisterend (http://www.rekenkamer.rotterdam.nl/nl/publicaties/files_content/rapporten/rotterdam/Rapport%20horen,%20zien%20en%20schrijven.pdf).

De centrale vraag van het onderzoek was: ‘Hoe waarborgt en stuurt de gemeente het optreden van stadswachten en leidt hun optreden tot de beoogde resultaten?’ De Rekenkamer stelt vast dat het de bedoeling is dat stadswachten ‘kleine ergernissen’ aanpakken, maar dat zij in de praktijk overwegend bezig zijn met het controleren van betaald parkeren. Stadswachten zijn over het algemeen te onzeker en niet voldoende communicatief vaardig om op te treden tegen hondenbezitters en hun stront en tegen andere overlast (door jongeren). Het vaststellen van parkeerovertredingen is, met andere woorden, het veiligst en meest comfortabel voor de stadstoezichters zelf. Spitsnieuws.nl schreef op 5 juni 2012 dan ook: “Rotterdam heeft laffe stadswachten”.

Maar de Rekenkamer geeft ook andere verklaringen waarom het overgrote deel van de optredens gericht is op fiscale parkeerovertredingen (het niet betalen voor een parkeerplaats):

- De prestaties die van Stadstoezicht verwacht worden, blijken voor meer dan de helft geformuleerd in de vorm van bonnenopbrengst (het uitschrijven van administratieve boetes)

- In de dienstbegroting van Stadstoezicht worden vooraf verwachte baten opgenomen voor fiscale parkeerboetes en boetes voor fout parkeren; met andere woorden, de begroting drijft voor een deel op de opbrengst van de boetes die nog moeten gaan uitgeschreven worden

- “Stadswachten worden individueel onder meer beoordeeld op het aantal uitgeschreven bonnen en andere interventies”; dat leidt tot het idee van een te halen ‘bonnenquotum’: het bonnen schrijven om bonnen te produceren

- De Rekenkamer heeft geobserveerd dat stadswachten het parcours dat zij afleggen laten bepalen door de plekken waar betaald parkeren geldt, en waar zij dus parkeercontroles kunnen uitoefenen.

Dat stadswachten de confrontatie met (mogelijk) boze burgers trachten te vermijden, is te begrijpen, maar niet helemaal in overeenstemming met de doelstellingen van het stadstoezicht. Daar verschilt de Rotterdamse situatie ook wel is met de situatie in België, waar gemeentelijke administratieve sancties niet alleen worden opgelegd door stadswachten, maar ook door de politie om politiek verzet de kop in te drukken (zie http://www.dewereldmorgen.be/artikels/2012/03/08/gas-boetes-financieel-gewin-en-politieke-repressie).

Gemeenten en vrijheid van meningsuiting

Sinds de stad Antwerpen in 2006 besloot om met gemeentelijke administratieve sancties (gas) te gaan werken, hebben ambtenaren er daar al meer dan 59.000 uitgeschreven. Oorspronkelijk waren deze boetes bedoeld om overlast en kleine, vaak voorkomende overtredingen te bestraffen: wildplassen, sluikstorten, lawaaioverlast, de hond niet aanlijnen of de poep niet opruimen, …

‘Verstoring van de openbare orde’ wordt sinds enige tijd door verschillende gemeenten ingeroepen om gas-boetes op te leggen aan vreedzame actievoerders. Dat was in Antwerpen al onder meer het geval bij mensen van Occupy en ‘Geneeskunde voor het volk’.

In Brussel ontvingen vorige week zes mensen een administratieve boete van €125. Zij hadden in april de gevel beklommen van het hoofdkwartier van de Parti socialiste om er een spandoek op te hangen als steunbetuiging aan sans papiers in hongerstaking. Tegen die boete protesteerden op 31 augustus dan weer een dertigtal mensen aan het Administratief centrum van de stad Brussel. Eén van de zes zei in een krant: “De politie heeft ons toen gewaarschuwd dat we weer een boete zouden krijgen als we niet meteen weggingen. Ze hebben ook gezegd dat ze ons niet meer hoeven op te pakken om ons een sanctie te geven. Ons in een betoging zién is al genoeg.”

Benieuwd hoe gemeenten, nu in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen, de vrijheid van meningsuiting ook met andere middelen gaan beknotten. In Antwerpen was er al de beslissing om geen aanplakborden voor verkiezingspropaganda te plaatsen. (De Raad van State oordeelde al dat deze beslissing onterecht was, maar de stad overweegt nog wat zij met deze uitspraak gaat doen.) Ook in Antwerpen werd de stadswandeling die actiegroep Ademloos (tegen de Lange Wapper) voor vandaag had gepland verboden. De vergunning werd al aangevraagd in mei van dit jaar, en geweigerd in juli, wegens 'reeds te veel activiteiten' op autoloze zondag.

European Group

Ik heb een nieuwe link toegevoegd aan http://www.durieux.eu/content/links: de European Group for the Study of Deviance and Social Control.

De European Group houdt van 5 tot 9 september in Nicosia (Cyprus) zijn veertigste jaarlijkse conferentie. Het thema dit jaar is 'Beyond the Wire': Regulating Division, Conflict and Resistance.

The conference aims to explore the complexity of social conflicts and the way in which occupation (military or otherwise) can lead to the marginalisation of identifiable groups of people in societies divided by historical and territorial claims. It will examine the meaning of going ‘beyond the wire’ or beyond the frontiers of a given conflict.

The conference intends to place deeply embedded social fault lines into context, and specifically to consider their impact on processes of criminalisation, justice and social control. The conference will seek to examine the manner in which social divisions and conflicts implicitly or explicitly underpin definitions of ‘crime’, justice, political constructions of order and ideologies of the ‘other’.

Conference Streams

- Social divisions and the application of the criminal law

- Anti-security

- Eco-global ‘crimes’, harms and abuse and consequences for human and nonhuman individuals and species

- Class, state power and corporate harms

- The criminalisation and victimisation of migrants and minority ethnic communities

- Marginalisation, exclusion and social control

Ik presenteer er een paper met de werktitel ‘Securitizing Europe: the Enemy, the Criminal, and Beyond’. De tekst daarvan komt later op deze website.

Voor alle info over de conferentie: http://www.europeangroup.org/conferences/2012/index.htm

Punishment

Punishment: A Failed Social Experiment provides a detailed, critical analysis of the current legal and justice system generally in operation across the planet whilst also providing potential solutions which work on preventing crime and creating a much more socially sustainable society.

The documentary film consists of interviews with various individuals; all of whom provide information on where we are going wrong when we treat offenders, and what we could head towards in regards to the solutions available.

It must be recognised that in order for change to occur in the system of punishment and 'justice', wider societal and cultural issues need to be addressed, as this documentary film recognises that there are inherent flaws in our current social system.

Although most sources of information originate from the United Kingdom, it is reasonable to state that the topics examined will apply to many other nations. 

Punishment: A Failed Social Experiment is an independent film production and that has been released online for free download and distribution. 

 

FEATURING:

PROFESSOR JOE SIM, Criminologist – Liverpool John Moores University

DR. BOB JOHNSON, Prison Psychiatrist – Special Unit in HMP Parkhurst

JOE BLACK, Prison Campaigner – Campaign Against Prison Slavery

DR. DAVID SCOTT, Criminologist – University of Central Lancashire

http://www.youtube.com/watch?v=qMmHaOQh5u0&feature=plcp

RADICALE SUBSIDIARITEIT (24 april 2012)

 

Met de wereldwijde crisis van het kapitalisme die wij nu doormaken, worden op grote schaal de politieke, economische en morele verwoestingen zichtbaar, die het neoliberalisme al sinds decennia teweegbrengt. Daarmee is er echter vernieuwde aandacht gegroeid voor het belang van de commons, les biens communs, beni communi, oftewel de gemeenschapsgoederen of het gemeengoed. En tegelijk zijn er ook nieuwe invullingen en benaderingen ontstaan van oude politieke theorieën als anarchisme of communisme.

Begin 2012 verschijnen in druk twee bijdragen van me die op die vernieuwde belangstelling ingaan. Ik zal in de komende maanden, voor zover ik er de tijd voor vind, verder ingaan op die theorievorming rond gemeengoed.

Hieronder alvast, met vriendelijke toestemming van de uitgever, de bijdrage in Res Publica over ‘Radicale subsidiariteit’, en een fragment uit de inleiding tot het themagedeelte.

“Graag willen we ten slotte de aandacht vestigen op het essay van de hand van Durieux over ‘radicale subsidiariteit’. Hoewel ook de wetenschappelijke artikelen aandacht hebben voor de ruimere context waarbinnen hun analyses gelden, wordt in dit essay een veel abstracter perspectief aangenomen. De auteur plaatst subsidiariteit in het kader van het wereldwijde neoliberalisme. Hij exploreert de mogelijkheden van radicale subsidiariteit als subversieve idee en organisatievorm, maar waarschuwt tegelijk voor de mogelijke recuperatie van dit principe door de dominante krachten van het Empire. In de goede traditie van het essay legt Durieux dwarsverbanden tussen soms erg verschillende politiek-filosofische tradities en tussen de abstracte politieke theorie en de concrete politieke praktijk, zoals die zich bijvoorbeeld voordoet in een dorp op de grens van de Belgische provincies Luik en Luxemburg.” (Ferdi De Ville en Jan Loisen, ‘Inleiding : Subsidiariteit in de EU en verder’, 35-36)

Hier het essay ‘Radicale subsidiariteit’, Res Publica, Volume 54, 2012/1, 87-97.

 

 

Syndicate content