Armoede

Iedereen in de Europese Unie een menswaardig inkomen garanderen, is dat haalbaar, in ‘deze crisisperiode’? Honderddertig miljard euro zou dat moeten kosten, berekende het Centrum voor sociaal beleid (CSB) van Universiteit Antwerpen. Dat is veel geld misschien, maar nog altijd maar 1,12% van het bruto nationaal product van 11.600 miljard, dat de 27 EU-lidstaten in 2009 genereerden. In deze tijden van maatschappelijk egoïsme echter is de (politieke) wil er niet om de zwakkeren structureel te helpen. En dat is dom en kortzichtig, want uitsluiting van grote groepen tegengaan is juist goed voor de weerbaarheid van de samenleving als geheel.

Algemeen gaat men ervan uit dat de armoedegrens in een land ligt op zestig procent van het gemiddelde inkomen per gezin. In de hele EU zijn er maar twee staten (Ierland en Denemarken) die voor sommige categorieën inwoners dat minimuminkomen garanderen. De bijstand in Nederland en Luxemburg is al iets lager, maar in de andere lidstaten ligt het gegarandeerd minimuminkomen (in België: het ‘leefloon’) ver onder de armoedegrens. Niet alleen maakt dit dat in de rijke landen grote groepen van de bevolking uitgesloten worden van een volwaardig maatschappelijk bestaan (zie bv. de ‘Vlaamse armoedemonitor’), ook stimuleert het de armen in de ‘arme’ landen om hun heil te zoeken in het Westen.

Natuurlijk wordt nu de fetisj van de crisis en de ‘noodzakelijke bezuinigingen’ aangehaald om te argumenteren dat eerst moet ingezet worden op economische groei, en dat dan iedereen er vanzelf op vooruit zal gaan. Maar dat is quatsch. Uit onderzoek blijkt namelijk dat de vruchten van economische groei niet vanzelf ten goede komen aan hen die al uitgesloten zijn. Daar is integendeel een serieus stimulerend armoedebeleid voor nodig.

Dat is niet alleen een kwestie van politiek fatsoen of minimale maatschappelijke verantwoordelijkheid. Aan al de egoïsten - burgers, politici, (sub)nationale overheden - die hun welvaart niet willen delen met de zwakkeren: armoede in de samenleving verminderen is ook goed voor jezelf. Minder uitsluiting veroorzaakt minder onrust. Mensen die in staat zijn hun noodzakelijke kosten van levensonderhoud te betalen, investeren in de economie. En als de armen in andere landen in staat zijn te overleven, zullen zij niet hier aan de deur komen kloppen (want daar zit blijkbaar de grote angst voor migratie, zo bleek gisteravond weer eens op een debatavond in Antwerpen met o.m. Jean-Marie De Decker en een type van de VLD).