Big Brother Awards

Wat waren wij naïef toen. In 1983 schreef ik voor KRI een artikel over de dreigende invoering in Nederland van een systeem van elektronische persoonsregistratie. Bijna dertig jaar later, in oktober 2011 wordt België door de Europese Commissie op de vingers getikt omdat het nog steeds geen biometrisch paspoort heeft met een chip die de vingerafdruk van de houder bevat. En op 1 januari 2012 zou Nederland weer gewoon algemene grenscontrole invoeren, nu via het digitale camerasysteem ‘automatisch mobiel informatie gestuurd optreden – better operational result and advanced security’ (@migo-boras). Op 26 januari 2012 reiken de Liga voor mensenrechten en de Ligue des Droits de l’Homme voor de tweede keer de Big Brother Awards uit.

Begin jaren 1980 zette Nederland de eerste stappen in de richting van de ‘gecentraliseerde automatische verwerking van persoonsgegevens’ (Centrale Personen Administratie, SoFi-nummer, centraal medisch of politienummer, elektronische identiteitskaart). Een van de grondleggers van dit systeem zei hierover: “De huidige complexer wordende samenleving waarin onder andere de burgerlijke ongehoorzaamheid toeneemt of manifester wordt, kan voor haar volwaardig functioneren een vermindering van persoonlijke privacy vereisen. Centraal staat een volwaardig functioneren van de samenleving. Ik versta daaronder een samenleving waarin de individuen gehouden zijn of worden zich te gedragen volgens de op democratische wijze tot stand gekomen regels of afspraken. De systemen die de naleving van deze regels of afspraken bewerkstelligen, dienen zo te zijn opgebouwd dat opvolging ervan redelijkerwijs verzekerd is of dat ontgaan vrijwel onmogelijk is.” Het volledige stuk zit in het archief.

De tekst boven de foto luidt: “Grenscontrole per computer: nu worden paspoortnummers nog ingetoetst, straks leest de computer die zelf.”

Intussen werd bekend dat de Nederlandse marechaussee aan vijftien grensovergangen met België en Duitsland het camerabewakingssysteem @migo-boras installeert. Dat zou vanaf 1 januari 2012 alle passerende voertuigen fotograferen, digitaal opslaan en koppelen aan de computers van de marechaussee. Wie in een verdacht voertuig rijdt, wordt een paar kilometer verder langs de weg gezet. Niet alleen de nummerplaat wordt geregistreerd, ook de zijkant van het voertuig wordt gefotografeerd, waarbij de inzittenden zichtbaar zijn. De Europese Commissie vraagt zich inmiddels af of @migo-boras niet in strijd is met de Schengen-regels rond het vrij verkeer van personen. Dat zou namelijk het geval zijn als cameratoezicht het equivalent wordt van ouderwetse grenscontrole.

Intussen heeft diezelfde Europese Commissie België wel gewaarschuwd dat het de enige staat is die de richtlijn over de invoering van biometrische paspoorten met vingerafdrukherkenning niet tijdig heeft omgezet in nationale regelgeving. Dit is inmiddels al wel gebeurd in alle EU-lidstaten (min Ierland en Groot-Brittanië) plus Zwitserland, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein.

Op 26 januari 2012 reiken de Liga voor mensenrechten en de Ligue des Droits de l’Homme voor de tweede keer de Big Brother Awards uit, “een avond waarop ‘s lands grootste privacyschenders aan de kaak worden gesteld en privacybeschermers in de bloemetjes worden gezet. Er wordt kritisch gekeken naar de talrijke initiatieven omtrent camerabewaking, identiteitscontroles in het uitgangsleven of in recreatiedomeinen, bodyscanners , de onfrisse praktijken van Google en Apple, …” De kandidaten voor de awards zijn te vinden op www.bigbrotherawards.be. Daar kan je ook stemmen op negen kandidaten die door de organisatoren beschouwd worden als ernstige schenders van de privacy.